عملكرد
بهداري رزمي در دوران دفاع مقدس با عنايت به منابع، ظرفيتها، تجهيزات و
امكانات موجود در آن برهه زماني، بي شك يكي از بزرگترين پديده هاي قابل
بررسي در حوزه هاي مختلف است كه از منظر تخصصي و علمي، اجتماعي و فرهنگي،
اقتصادي و مديريتي و … ميتواند مورد ازيابي قرار گيرد و مدل ها، درس آموخته
هاي و مصداق هاي فراواني را در هر يك از اين حيطه ها ارايه نمايد. اين
پديده شگرف و دستاوردهاي حاصل از آن بي شك حاصل اعتقاد و باور راسخ به
حقانيت و نصر الهي ميباشد كه نتايج و دستاوردهاي آن روحيه عظيم، هنوز در
نسل سوم و چهارم بعد از انقلاب در جبهه مقاومت و شهداي مدافع حرم قابل
مشاهده ميباشد. صحبت در خصوص دستارودهاي بهداري رزمي نياز به يك سلسله
پژوهش هاي مستقل و بنيادي دارد كه محور اين نوشتار نبوده و اميد است در
آينده به آن پرداخته شود. تحصيل اين دستاوردها بوسيله نيروهاي بسيجي جوان،
فاقد دانش مديريتي و تجربه عملي در آن دوران پرتلاطم، گواه بر عزم راسخ اين
افراد، خودباوري و تكيه بر نيروي لايزال الهي است كه در تمامي صحنه ها و
عمليات ها اثري ستودني بر جا گذاشت كه هنوز بررسي هر يك از اين تجربيات
ميتواند، درس آموخته ها مصداق هايي از مدل هاي كاربردي مديريتي باشد كه
امروزه در بالاترين سطوح تحصيلي در اين حوزه تدريس و ارايه ميگردند.
مجموعه
دستاوردهاي دفاع مقدس را ميتوان از ابعاد مختلف برشمرد. دستاوردهاي سياسي و
امنيتي، اجتماعي و فرهنگي، علمي و فناوري، مديريتي و اقتصادي چه در بخش
داخلي و چه در بخش خارجي و بين الملل از مهمترين سرفصل هاي قابل بحث و تامل
ميباشد. ذكر اين نكته نيز ضروري است كه مجموعه عظيم اين دستاوردها بدون
حمايت ها و كمكهاي مردمي در آن دوران و همكاري، هماهنگي و پشتيباني ساير
ارگانها و نهادها از جمله جهاد سازندگي و هلال احمر در بخش هاي مختلف ميسر
نميگرديد. به صورت خلاصه در ادامه مجموعه دستاوردهاي بهداري رزمي در هر يك
از اين بخش ها به صورت كلي ذكر گرديده است:
الف) عرصه سياسي و امنيتي
بي
ترديد بزرگترين دستاورد دفاع مقدس را ميتوان تثبيت و صدور انقلاب دانست
همانگونه كه رهبر كبير انقلاب حضرت امام خميني (ره) فرمودند «ما انقلابمان
را در جنگ به جهان صادر نموديم» و محصول اين پايداري و پيروزي سند افتخاري
است كه امروز دشمنان نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران حتي از فكر آسيب به اين
كشور هراس دارند. اين دستاورد مهم حاصل جمع تمامي مجاهدت هاي نيروهاي
عملياتي و پشتيباني درگير در دفاع مقدس ميباشد كه در اين بين نقش بهداري
رزمي به عنوان يكي از مهمترين بازوهاي پشتيباني بر هيچ كس پوشيده نميباشد.
بهداري رزمي در طي دوران دفاع مقدس نه تنها خدمات تخصصي خود را ارائه
مينمود بلكه حضور عناصر درماني به عنوان يكي از يگانهاي پشتيباني خدمات
رزمي در كنار نيروهاي رزمنده يك نقش تعيين كننده و اطمينان بخش روحي داشت و
حضور كادر درماني در كنار رزمندگان و دوشادوش آنها در خط مقدم، روحيه
مضاعفي در آنها ايجاد و تقويت مينمود. مهمترين پيامدهاي اين بخش را ميتوان:
- تثبيت اقتدار و نقش منطقه اي نظام جمهوري اسلامي و نقش بازدارندگي براي تعرض دشمنان به ايران
- احياي اسلام واقعي، معرفي و نشر اسلام و عظمت آن در جهان و توجه مردم جهان به اسلام
- تخريب باور و كابوس شكستناپذيري كشورهاي بزرگ
- شعله ورتر شدن انتفاضه فلسطين و مقاومت حزب الله لبنان با الهام از مقاومت مردم ايران
- جلوگيري از گسترش فعاليتهاي رژيم صهيونيستي در منطقه خاورميانه
- ايجاد ترديد در عملكرد و رفتار سازمانهاي بينالمللي و منطقهاي، خصوصاً شوراي امنيت سازمان ملل
- مطرح شدن انقلاب مردمي ايران به عنوان الگوي مبارزه مردمي در سطح منطقه و جهان
- اعلام متجاوز بودن رژيم بعث عراق توسط سازمان ملل متحد با يك تأخير طولاني 11 ساله
ب) عرصه اجتماعي، فرهنگي
در
عرصه اجتماعي و فرهنگي نقش بهداري رزمي در بسياري از زمينه ها به وضوح
قابل رويت ميباشد. حضور پزشكان در دفاع مقدس تجلي ايثار و از خود گذشتگي
جامعه بهداشت و درمان كشور ميباشد كه براستي مصداق جهاد اكبر است و نبايد
از رشادت، ايثار و از خودگذشتي جامعه پزشكي در دوران دفاع مقدس غافل بود كه
همين روحيه تا كنون موجب پيشرفتهاي بزرگي گرديده است روحيهاي كه منبعث از
ايثار و فداكاري همه كادر بهداشت و درمان بود كه حتي بعضاً 45 روز هم از
درون بيمارستانهاي صحرايي مناطق عملياتي بيرون نميآمدند و بيوقفه با ايثار و
از خود گذشتگي، انجام وظيفه كرده و به مداواي مجروحين ميپرداختند. اما بي
ترديد مهمترين دستاورد فرهنگي دفاع مقدس، فرهنگ مقاومت در بين اقشار مردم
ميباشد. ساير دستاوردهاي اين بخش عبارتند از:
انسجام ملي
- تحول معنوي مردم و ارايه تعريف جديدي از ارزشهاي انساني و اجتماعي و فضايل اخلاقي و معنوي
- توسعه و ترويج روحيه ايثارگري و حق طلبي، شهادت طلبي، استقلال طلبي، تحمل اجتماعي و ساده زيستي
- ايجاد تحرك و احساس تعهد در بدنه جامعه پزشكي كشور در داخل و خارج
- رشد خلاقيتها، خودباوري و اعتماد به توان داخلي
اگرچه
در اين بخش با برنامه ها متنوع و گوناگون نظير راهيان نور سعي گرديده است
كه اين گنجينه عظيم فرهنگي در دسترس عموم قرار گيرد و نسبت به نشر و ترويج
اين دستاوردها اقدام گرديده است، اما همچنان ظرفيت وسيعي از اين دستاوردها
بخصوص به عنوان مهمترين ابزار دفاعي در بخش مجازي و سايبري به صورت بالقوه
باقي مانده است و به جاست كه با استفاده از ابزارهاي گوناگون بخصوص
فعاليتهاي هنري در حوزه هاي مختلف نسبت به بالفعل نمودن اين ظرفيتها اقدام
نمود.
ج) عرصه اقتصادي
تحريم
اقتصادي جمهوري اسلامي ايران از همان اول پيروزي انقلاب اسلامي آغاز و در
اوايل سال 1359 به صورت رسمي از سوي كشور امريكا اعلام شد و بخش قابل توجهي
از نيازهاي گسترده مردم را با مشكل جدي مواجه نمود. در يك جمله ميتوان
مهمترين دستاورد اقتصادي در دوران جنگ، تجلي اقتصاد مقاومتي دانست كه در
تمامي سياستهاي آن دوران و همچنين شوونات زندگي مردم جاري گرديد. ملت ايران
در دوران دفاع مقدس با روحيه قناعت و صرفهجويي مقاومت كرد و در توليد و
ساخت نيازهاي مختلف عمومي و تخصصي تا مرز خودكفايي بخش قابل توجهي از
نيازهاي ضروري پيش رفت. جامعه پزشكي نيز از اين امر مستثني نبوده و نسبت به
توليد داخلي بسياري از نيازهاي ضروري اوليه در حوزه هاي مختلف نظير دارو،
تجهيزات پزشكي و ملزومات مصرفي و … با برنامه ريزي صحيح و با همت دانشمندان
و متخصصان حيطه هاي مختلف در همان مراحل اوليه اقدام گرديد. اهميت اين
دستاوردها به گونه اي بود كه در كشور به رغم دوران جنگ و شرايط تحريم
تسليحاتي و اقتصادي، قحطي يا بيماريهاي ناشي از كمبودهاي دارويي و تغذيهاي
گزارش نگرديد.
د) عرصه علمي و فناوري
در
يك جمله ميتوان گفت پزشكان ايراني طب رزم رامتحول كردند و مجموعه درس
آموخته هاي دفاع مقدس و تجربيات اين دوران باعث گرديد كه جايگاه ايران به
عنوان يكي از مراجع علمي در حوزه علوم پزشكي در بخش هاي مختلف بهداشت،
درمان و آموزش تثبيت گردد و كسب تجربه و ميدان آموزشهاي عملي در دوران دفاع
مقدس باعث پيشرفتهاي شگرفي در اين حوزه ها و افزايش مهارت هاي پزشكي
گرديد. تحريم دشمنان چه از لحاظ دارويي و چه از لحاظ انتقال فنآوريهاي نوين
و دستاوردهاي علمي جديد در حوزه درماني، موجب گرديد تا پزشكان متعهد و
دانشمند اين سرزمين، با تكيه برتوان داخلي افتخارات بزرگي در اين عرصه پديد
آوردند و بيشتر دستاوردهاي فعلي حوزه درمان نتيجه روزهاي پرفراز و نشيب
دفاع مقدس است. برخي از مهمترين اين دستاوردها عبارتند از:
1) در مان بيش از 520 هزار مجروح توسط جامعه پزشكي در دوران دفاع مقدس
2) انجام بيش از 100 هزار عمل جراحي حيات بخش
3) درمان بيش از 100 هزار مصدوم شيميايي
در
دوران جنگ اقدامات شايسته و مبتكرانهاي در زمينه درمان جانبازان شيميايي
صورت گرفت كه هنوز هم ادامه دارد به طوري كه امروزه بيشترين مقالات در
زمينه درمان مصدومين شيميايي متعلق به پژوهشگران ايراني ميباشد. مداواي بيش
از پنج هزار جانباز شيميايي ناشي از حملات رژيم متجاوز بعث به ايران در
حاليكه پيش از اين هيچ سابقه و پژوهش علمي در اين راستا شكل نگرفته بود يكي
ديگر از دستاوردهاي اين حوزه ميباشد.
4) كاهش تلفات نيروي انساني به ميزان 30تا50 درصد با اتخاذ رويكرد جديد
اتخاذ
رويكرد استقرار و برپايي مراكز امدادي- درماني در نزديكترين منطقه به خطوط
نبرد در دفاع مقدس، باعث كاهش شديد تلفات گرديد به گونه اي كه اقدامات
درماني جراحات بزرگ در همان بيمارستان هاي نزديك به خط مقدم انجام گرفته و
مجروحان با جراحات كوچكتر به شهرهاي اطراف فرستاده مي شدند. همين وارونه
سازي، اثري شگرف در نجات جان مجروحان جنگ داشت. طي مطالعات صورت گرفته پس
از جنگ مشخص شد ايجاد بيمارستانهاي صحرايي در فاصله 6 تا 20 كيلومتري خط
مقدم به جاي 40تا50 كيلومتري 30 تا 50 درصد كاهش تلفات جنگ را به دنبال
داشته است.
5) ايجاد ركورد جديد در انتقال مجروح
يكي
از موفقيتها و دستاوردهاي ديگر بهداري رزمي در دفاع مقدس شكستن ركورد
تخليه بود. ركورد تخليه در دنيا با يك بازه زماني بين 90 تا 45 دقيقه جهت
انتقال مجروح از خط مقدم تا اتاق عمل ذكر شده است. اين زمان در دوران دفاع
مقدس، با توجه به شرايط منطقه عملياتي تا 25 دقيقه كاهش پيدا كرد كه يكي از
مهمترين موفقيتهاي بهداري رزمي محسوب مي گردد
6) كاهش دوره بهبودي (Recovery) مجروحان به كمتر 48 ساعت
با
اعمال مديريت صحيح در زنجيره درمان و استفاده از نقاهتگاه ها در نزديكي
خطوط عملياتي باعث گرديد كه چرخه بازگشت مجروح به صحنه نبرد به ميزان قابل
توجهي كاهش يابد و به حدود 48 ساعت برسد كه اين امر در روحيه و تداوم
مقاومت در بين رزمندگان بسيار تاثيرگذار بود. به عنوان مثال؛ در عمليات
كربلاي 5 بيش از 40 هزار رزمنده مجروح شدند. آن دسته از مجروحاني كه امكان
رسيدگي فوري داشتند درمراكز درماني عملياتي و شهر اهواز درمان و دوباره به
سازمان رزم برگشتند.
7) ركورد احداث، تجهيز و بهره برداري مراكز درماني عملياتي
احداث،
تجهيز و بهره برداري حدود 2015 پست امداد، 675 اورژانس، 53 بيمارستان
صحرايي و 31 باب نقاهتگاه در طي دوران دفاع مقدس خود يكي ديگر از مهمترين
دستاوردهاي بهداري رزمي ميباشد كه در هيچ يك از جنگ هاي صورت گرفته تا كنون
اين موضوع محقق نگرديده است. تجربيات حاصل از سال اول جنگ باعث گرديد كه
در سال دوم جنگ، بيمارستان ها و اتاق عمل هاي صحرايي شكل بگيرد.
8) احداث بيمارستانهاي مقاوم به بمباران
با
تجربيات حاصل از مهندسان ايراني در بخش عمراني و با عنايت به اينكه دشمن
بعثي از هيچ گونه اقدام غير اخلاقي نظير بمباران بيمارستانها نيز فروگذار
نبود، بيمارستانهايي در زير زمين و مصون از بمباران ايجاد گرديد كه بتوان
خدمات درماني را حتي در شديدترين زمان هاي بمباران ارايه نمود و اين خدمات
متوقف نگردد. اين اقدام به خدي موثر بود كه نيروهاي بعثي مجبور به انجام
غير اخلاقي ترين و وحشيانه ترين عمل ممكن يعني بمباران شيميايي بيمارستانها
نمود.
به
عنوان مثال بيمارستان امام حسين (عليه السلام) واقع در سه راهي دارخوين از
سه لايه بتني و سرب ساخته شده بود، در اين بيمارستان 1870 عمل جراحي انجام
گرفت كه عمدتا شامل اعمال جراحي حيات بخش بود. در عمليات كربلاي هشت در
اين بيمارستان هشت هزار و 614 مورد خونگيري، چهار هزار و 283 مورد آزمايش و
سه هزار و 703 مورد راديولوژي انجام شد. كادر پزشكي اين بيمارستان شامل
هزار و 450 نفر و 120 نفر نيز كادر اداري بود.
اين
تجربيات و اهميت آمادگي در برابر خطرات احتمالي باعث گرديده است كه امروزه
نيز در نيروهاي مسلح بيمارستانهاي با رتبه بالاي درماني در حال فعاليت
هستند و بيمارستان نيروهاي مسلح در شمار بيمارستانهاي درجه يك و عالي قرار
دارند.
از
ديگر بيمارستانهاي مقاوم، بيمارستان صحرايي علي ابن ابيطالب(عليه السلام )
واقع در منطقه مارد، واقع در 11 كيلومتري آبادان مي باشد. دراين بيمارستان
در طول جنگ 4765 عمل جراحي انجام گرفته است .
9) بيمارستانهاي شهري عملياتي
در
طول جنگ تحميلي برخي بيمارستانهاي شهري، خدمات قبل توجهي را به مجروحين
جنگ و مردمي كه در شهرهاي جنگي مانده بودند، ارائه نمودند. حتي برخي از اين
بيمارستانها از جمله بيمارستان طالقاني آبادان بدليل نزديك بودن به خط
مقدم نبرد، حالت عملياتي پيدا كرده بود و توسط نيروهاي داوطلب و متخصص
پزشكي اداره مي شد.
اين
بيمارستان در طول هفت سال اول دفاع مقدس، تحت حملات شديد توپخانهاي و
هوائي دشمن مقاومت و به ارائۀ خدمات ادامه داده است. در سال 1366 مورد
حملات شيميائي قرار گرفت و در سال 1373 به علت خرابيهاي ناشي از جنگ،
بهصورت كلي بازسازي شد و در سال1374 مجدداً آغاز به فعاليت نمود
بيمارستان شهيد بقايي
اين
بيمارستان وابسته به مركز بهداري جنوب سپاه، در منطقه عمومي كارخانه نورد
اهواز مي باشد و در زمان عمليات خيبر به بهره برداري رسيده است. در عمليات
خيبر بيش از 1000 عمل جراحي در اين بيمارستان انجام گرفت است.
بيمارستان
شهيد بقايي در موقع آفند يك عقبه مطئمن براي بيمارستانهاي صحرايي منطقه
بود و در عمليات بدر، والفجر 8، كربلاي3 ، 4، 5 و مجموعه پاتك هاي دشمن،
خدمات شايسته اي را به مجروحين و رزمندگان ارائه نموده است. اين بيمارستان
در طول دوران دفاع مقدس بطور متوسط هر يكساعت 5 مجروح را پذيرش نمود و بالغ
بر 10 هزار عمل جراحي در طول اين مدت در آن انجام گرفته است.
10) تشكيل تيم هاي اضطراري
يكي
ديگر از درس آموخته ها و دستاوردهاي مديريتي در بهداري رزمي تشكيل تيم هاي
اضطراري بود كه بنا به درخواست مناطق عملياتي به جبهه اعزام ميگرديدند و
معمولا زماني در جبهه حضور پيدا ميكردند كه كمترين زمان تا آغاز عمليات
باقي مانده بود. بخشي از تيمهاي اضطراري هم مستقيما در لشگرها و
بيمارستانهاي صحرايي خط مقدم فعاليت ميكردند و نقش تعيينكنندهاي را در
عملياتها بخصوص در بخش پشتيباني ايفا ميكردند. اين امر باعث ميگرديد در
كمترين زمان ممكن مجروح به خدمات درماني مناسب دسترسي داشته باشد.
11) حضور پزشكان درخط مقدم
در
هيچ جنگي مانند هشت سال دفاع مقدس پزشكان در خط مقدم حضور نيافته اند.
تعداد رزمندگان بهداري دفاع مقدس از جمله امدادگران، جراحان و متخصصين رشته
هاي مورد نياز، پرستاران، داروسازان و دندانپزشكان، دانشجويان پزشكي و
پيراپزشكي كارشناس راديولوژي و … كه در دوران هشت ساله دفاع مقدس در مراكز
مورد نياز بهداري رزمي حضور يافتند به يك صد هزار نفر مي رسد كه در اين
گروه بيش از سه هزار و پانصد شهيد تقديم انقلاب گرديده است. حضور و حماسه
بزرگ جامعه علوم پزشكي در دوران دفاع مقدس افتخاري براي ملت ايران است. در
بيمارستان فاطمه زهرا (سلام اللّه عليها) در عمليات فاو پزشكاني فعاليت مي
كردند كه چند روز پشت سر هم عمل جراحي انجام مي دادند و در برخي مواقع نيز
از شدت خستگي از هوش مي رفتند. در دوران دفاع مقدس در مقايسه با ساير جنگ
ها نظير جنگ ويتنام نه تنها در بخش نيروي انساني در حوزه بهداري رزمي
كمبودي مشاهده نگرديد بلكه پزشكان متخصص در رشته هاي مختلف در جنگ حضور
داشتند و خدمات پشتيباني خود را ارايه مي نمودند.
12) عدم شيوع اپيدمي گسترده و عدم مشكلات بهداشتي
مديريت
بهداشتي بي نقص در حوزه بهداري رزمي باعث گرديد كه در زمان دفاع مقدس هيچ
گونه همهگيري بيماري عفوني و مسري گسترده صورت نپذيرد. اين موضوع حاصل جمع
مديريت صحيح و متناسب در كليه عوامل كليدي در زنجيره بهداشت ميباشد كه بدون
شك نقش بسزايي در سلامت رزمندگان ايفا نمود. اين دستاورد حاصل مديريت صحيح
بهداشتي در بخش هاي مختلف نظير غذا، شرايط اسكان و رعايت بهداشت فردي و
اجتماعي، زيست محيطي و درماني بود.
يكي
ديگر از دستاوردهاي اين دوران، توسعه و تعميم مدل هاي واكسيناسيون و
بروزرساني برنامه واكسيناسيون كشوري براي ارتقا سلامت با الگوبرداري از
برنامه هاي دوران دفاع مقدس ميباشد. به عنوان مثال مجموعه فعاليتهاي صورت
گرفته در دوران دفاع مقدس و پس از آن در بخش بهداشت و درمان نيروهاي مسلح
باعث گرديد كه واكسيناسيون عليه مننژيت مننگوكوكي به طور گسترده در كشور
اجرا گردد به نحوي كه در سال 1379 موارد ابتلا به اين نوع مننژيت در حد صفر
تقليل يابد.
13) لجستيك و تامين آمبولانس
يكي
از دستاوردهاي بزرگ و مهم بهداري رزمي در طول دفاع مقدس در شرايط عملياتي و
دفاعي، ايجاد پست امداد ثابت و سيار بوده است. اين امر باعث ميگرديد كه در
نزديك ترين فاصله از محل مجروح شدن رزمندگان، خدمات امدادي حيات بخش ارائه
گردد و نقش بسزايي در كاهش تلفات داشت.
14) كاهش عوارض رواني ناشي از جنگ (Post-Traumatic Stress Disorders)
كاهش
معني دار بروز اين نوع اختلالات عليرغم آتش سنگين و بمباران هاي شديد در
عملياتها در بين رزمندگان ناشي از دو موضوع بسيار مهم ميباشد. در وهله اول
روحيه معنوي رزمندگان و تقويت باورهاي ديني و ملي در بين كليه اقشار حاضر
در ميدان هاي جنگ باعث گرديد كه ميزان شيوع اين گونه بيماري هاي بشدت كاهش
يابد و در گام بعدي، تخصص و تجربه پزشكان حاذقي كه در ميدان هاي جنگ و پس
از آن به مجروحين خدمات درماني ارايه ميدادند، نقش بسزايي در كنترل اين
عوارض ايفا نمودند.
15) خودكفايي در تامين دارو و تجهيزات پزشكي
در
طول هشت سال دفاع مقدس، به دليل تحريم هاي بين المللي عليه ايران، امكان
تامين بسياري از داروها و تجهيزات و ملزومات پزشكي ضروري وجود نداشت. اين
امر باعث گرديد كه متخصصان دارويي كشور، نسبت به توليد داخل بسياري از
داروهاي ضروري و اساسي اقدام نمايند به گونه اي كه در توليد بسياري از اين
داروها به خودكفايي كامل دست يابيم و بدون ترديد پيشرفت هاي حوزه دارويي
حال حاضر و تامين بيش از 98درصد نياز كشور توسط توليد كنندگان داخلي حاصل
دستاوردهاي دفاع مقدس و خودباوري حاصل از آن ميباشيم.
16) استفاده از سير تكاملي بهداري رزمي و مدل زنجيره اي
براي مديريت بهينه نيازهاي حوزه نظام سلامت با توجه به منابع محدود
تشكيل
شبكه هاي بهداشت و درمان در زير مجموعه وزارت بهداشت، جهت مديريت هرچه
بهتر و عدالت در خدمت رساني، در حقيقت از دوران جنگ تحميلي رقم خورد و در
طي اين زمان و پس از آن اين مدل رفته رفته تكميل گرديد و امروز به يكي از
بهترين مدلهاي ارايه خدمت در حوزه نظام سلامت در دنيا تبديل گرديده است. در
آن دوران كه علاوه بر بار معمول بيماري ها، با رشد شديد جمعيت و همچنين
تقليل شرايط بهداشتي و افزايش هزينه هاي مستقيم و غير مستقيم جنگ، كشور
روبرو گرديده بود، پياده سازي اين مدل سهم بسزايي در مديريت بهينه منابع
ايفا نمود كه توسعه نيروس انساني در حوزه نظام سلامت نيز از ديگر پيامدهاي
اين موضوع بود. استفاده از اين مدل و بروزرساني آن با توجه به شرايط كنوني و
توسعه و تكميل آن بي شك در شرايط كنوني نيز ميتواند پاسخگوي نيازهاي حوزه
نظام سلامت باشد و اين باور را ميتواند ايجاد نمايد كه با همت و تلاش بي
وقفه و متوازن سازي منابع با نيازهاي موجود و اولويت بندي آنها، ميتوان
مانند دوران دفاع مقدس كليه معضلات و مشكلات حادث گرديده را مديريت نمود و
پاسخگوي كليه نيازهاي اين حوزه بود.
17) ساير دستاوردهاي بهداري رزمي در حوزه بهداشت عبارتند از:
- تاسيس دانشكده بهداشت در راستاي تجارب بهداشت دوران دفاع مقدس و در جهت توسعه سرمايه هاي انساني در بخش پيراپزشكي
- تاسيس مركز تحقيقات بهداشت نظامي در راستاي انجام تحقيقات كاربردي و بنيادي
- تعميق و گسترش سلامت
رزمندگان با بكارگيري تمامي توان ممكن از طريق سپردن مسئوليت بهداشت بعهده
فرماندهان و آموزش آنها و تاليف كتب مرجع در اين خصوص نظيركتاب بهداشت و
فرماندهي اثر مشترك دكتر علي مهرابي توانا و استاد آقاي دكتر محمدمهدي
اصفهاني (ره)
- توسعه بهداشت در كليه يگانها
و سازمانهاي نيروهاي مسلح با استفاده از طرح هم افزايي حوزۀ سلامت و
مشاركت يكايك بخش ها و واحدهاي نيروهاي مسلح (طرح امام رضا (عليه السلام))
- تقدم بهداشت بر درمان و بيان
شعار «مراقبت از سلامت خود و ديگران» از پيامدها و دست آوردهاي دفاع مقدس
بخصوص در بخش نيروهاي مسلح ميباشد.
- عجين نمودن آموزش تخصصي بهداشت با تجارب بهداشت دفاع مقدس بويژه در دروه هاي علوم پايه پزشكي
اهم اقدامات بهداري رزمي در دوران دفاع مقدس
1 _ احداث بيش از 53 بيمارستان صحرايي در نزديكترين مكان به خط مقدم جنگ
2 _ داشتن 700 تخت در اين بيمارستانها و 240 اتاق عمل و 320 تخت مراقبت ويژه و ICU
3 _ انجام بيش از يكصد هزار عمل جراحي حيات بخش
4 _ تجهيز و راه اندازي 16650 تخت نقاهتگاه بعلاوه آماده سازي و بكارگيري 6000 تخت بيمارستاني در شهرهاي مرزي
5 _ حضور بيش از يكصد هزار پزشك، پزشكيار ، امدادگر و پيراپزشك در جبهه *
6 _ مداواي بيش از 100.000 مجروح شيميايي
7 _ بكار گيري بيش از 3000 آمبولانس در دوران دفاع مقدس
8 _ واكسيناسيون حدود دو ميليون نفر در برابر مننژيت و كزاز
9 _ ايجاد بزرگترين سامانه خونرساني
10 _ ايجاد بزرگترين سامانه امداد و انتقال مجروحين با بكارگيري ناوگان هاي هوايي ، ريلي و زميني و تشكيل تيپ امداد و انتقال
*
اين آمار غير از امداد گران و پزشكياران دفاع مقدس مي باشد كه اگر هر پزشك
تنها دو ماه حضور در جبهه داشته باشد جمعا شش ميليو ن روز نفر حضور در
جبهه مي شود